Begrijp me niet verkeerd, .eps (Encapsulated PostScript) is geen formaat dat je volledig kan vermijden. Maar heb je de keuze tussen .eps of .ai, kies dan resoluut voor het tweede. Beide zijn vectoriële bestanden en kunnen hetzelfde doel dienen, maar .ai biedt gewoon meer voordelen.

Een Adobe Illustrator-formaat was ontstaan als geüpgrade versie van .eps. Eén van de belangrijkste voordelen is dat het alfa-transparantie ondersteunt (er bestaat geen transparantie in .eps binnen de getekende vormen) en ook blending modes. Ook biedt het een complexere opbouwmogelijkheid van je bestand, specifiek bedoeld voor een vlottere workflow in Illustrator, aangezien het een native formaat is van het programma zelf. 

Persoonlijk houd ik ook van de extra voordelen van .ai wanneer gebruikt in InDesign. Het biedt een betere weergave als je op Typical Display Performance werkt en gebruikmaken van de Object Layer Options van een ai-bestand kan zeer handig zijn. Bijkomend kan je in .eps wel eens problemen tegenkomen met kleur, kleurverlopen of ingesloten gerasterde beelden.

Toch blijft .eps een broodnodig zombie-formaat, dit vanwege z’n functie als uitwisselbestand. Wie online zoekt naar vector-bestanden, zal vaak .eps vinden, omdat Illustrator niet noodzakelijk het programma van keuze zal zijn. Trouwens, andere programma’s die met vectoren werken, bieden tegenwoordig ook vaak die ondersteuning voor .ai in één of andere capaciteit.  

Ook PDF doet alles waar .eps voor bedoeld is en meer. Al neemt PDF de rol als uitwisselbestand niet helemaal over. Ten eerste is het niet exclusief bedoeld voor vectorieel werk en het formaat is achter de schermen ook anders opgebouwd. Gelukkig kan je tegenwoordig in Illustrator bij het opslaan als PDF kiezen om de bewerkingsmogelijkheden van Illustrator te behouden. Dat betekent niet dat elke PDF een ai-bestand in disguise is. Een PDF zonder die compatibiliteit kan dan wel bewerkt worden in Illustrator, maar vaak met de nodige struikelblokken zoals oneindig veel knipmaskers om maar iets te noemen. 

SVG (Scalable Vector Graphics) is nog zo’n vectorieel bestand en zou je ook kunnen beschouwen als bestand ter uitwisseling, maar ook deze kan je beter omzetten naar .ai zodra je die begint te bewerken. SVG is nog veel beperkter, voornamelijk bedoeld voor gebruik op het web en louter als output-bestand in een grafische workflow.

Voorlopig is er nog geen ideaal uitwisselbestand dat die rol kan overnemen. Misschien zal dit er ergens binnen de komende tien jaar komen, en dan wordt .eps pas echt volledig obsolete. Net zoals Type 1-lettertypes zullen eps-bestanden waarschijnlijk ondersteuning binnen de apps verliezen. Aangezien sommige bestanden in de grafische industrie soms een levensduur kunnen hebben van tot wel twintig jaar, lijkt het me al een goed idee om dit nu al in het achterhoofd te houden voor .eps. Tot dan zal ik .eps altijd blijven beschouwen als een formaat dat kan dienen als input of output, maar als bestand om te bewerken of gebruiken verkies ik pertinent .ai.

Deze praktijk doet me altijd wat pijn als ik er over hoor. Het is ongetwijfeld zeer herkenbaar voor elke designer met ervaring; het moment waarop gevraagd wordt (door een drukker of tussenpersoon) de fonts om te zetten naar outlines. Hier heb ik op zich geen problemen mee, ook al doet het me meestal twijfelen aan de technische capaciteiten van die drukker. In mijn ervaring had ik dit exclusief verbonden aan productimport uit China, waar onze drukwerknormen meestal schoenlappen zijn. Het echte probleem ligt aan het outlinen van fonts in InDesign of Illustrator. Met andere woorden, in je origineel opmaakbestand. Dit terwijl het veel veiliger kan op de PDF in Acrobat Pro.

Laat ons eerst inpikken op die werkwijze in Acrobat Pro. Hier heb je een Toolset voor drukwerkvoorbereiding. Daarbinnen zit een optie Transparantie-afvlakking of Flattener Preview. Je kan daar kiezen om tekst en/of lijnen om te zetten naar contouren. Best ook even controleren of je alle pagina’s hebt aangeduid en wat de gevraagde resolutie hiervoor mag zijn. De standaard bij de [Hoge Resolutie]-voorinstelling is 1200 ppi, maar voor drukwerk zou ik dat naar 2400 ppi brengen. Dan druk je op Apply en vervolgens op OK. De UI van het venster is verschrikkelijk onlogisch, maar je kan altijd controleren of het goed gedaan is door achteraf de documenteigenschappen te openen (CMD/CTRL+D). Het tabblad Fonts zou volledig leeg moeten zijn.

Dat lijkt een heel gedoe, maar er zijn zeer goede redenen hiervoor. Om te beginnen, helpt het om te weten dat achter een lettertype wat meer schuilt dan enkel een verzameling van tekens. Meest relevant hier: er zijn Metrics ingebouwd die de spatiëring tussen elk paar van tekens regelt. Daarbovenop heb je, zeker bij OpenType-lettertypes, verscheidene andere mogelijkheden. Wat je mogelijks verliest, is in essentie de optische uitlijning en optische balans van je tekst. In InDesign (en sommige zaken ook in Illustrator) heb je ook nog eens opmaakmogelijkheden verbonden aan je tekst, zoals alinealijnen, arcering en -randen, onderlijning, doorhalen… Deze verdwijnen allemaal eens omgezet naar contouren. Dus ook al werk je op een aparte gedupliceerde laag of document van je origineel om je tekst bewerkbaar te houden, je verliest opmaakelementen essentieel aan je design.

Dat is waar Acrobat veel beter mee omgaat, dankzij de aard van een PDF. Je kan PDF beschouwen als een soort gefixeerde versie van je ontwerp. Dat is wat het zo licht en uitwisselbaar maakt. Alle grafische opmaakelementen eerder verbonden aan tekst zijn reeds omgezet naar vectoren en wanneer je omzet naar contouren zou je tekst er exact hetzelfde moeten uitzien. En voor de twijfelaars: uiteindelijk is het ook gewoon een goede werkfilosofie om van je bronbestanden af te blijven bij dit soort onomkeerbare bewerkingen.

Voor meer van dit soort tips kan je ook terecht bij onze opleiding Print Perfect (vanaf 2022: Drukwerk zonder zorgen).

Vaak blijven heel evidente manieren van werken gewoon onder de radar, omdat de betere werkwijze niet gekend is of nooit op een grondige manier is aangeleerd. Eén hiervan is de mogelijkheid om tekstbestanden te plaatsen in InDesign op dezelfde manier als mocht je een afbeelding plaatsen: via het menu Bestand > Plaatsen…

In het geval van Word of rtf heb je hier een enorm voordeel aan: je krijgt niet alleen de tekst binnen, maar ook de opmaak. Indien je gaat voor de kopiëren/plakken werkwijze, heb je dit standaard niet (er is een InDesign-voorkeur die dat kan wijzigen).

Toegegeven, dit is niet de opmaak die je wenst, maar het onthult op z’n minst wel de tekststructuur, wat je kan helpen om je eigen opmaak sneller toe te passen. Dus negeer die eerste reflex om alle tekst om te zetten naar de Basisalineastijl. Wat ik wel aanraad bij Word-bestanden, is om de geïmporteerde kleurstalen meteen te verwijderen en vervangen aangezien deze altijd RGB zijn.

Er zijn verschillende opties om snel de opmaak aan te passen, vooral bij Word-bestanden. Je kan de geïmporteerde tekststijlen bewerken, aangezien deze reeds toegepast zijn op de geplaatste tekst. Heb je zelf reeds stijlen aangemaakt, dan kan je bij het importeren kiezen om de Word-stijlen toe te wijzen aan je InDesign-stijlen met de importopties. Voor het complexere opruimwerk kan je opmaak-karakteristieken aanduiden in het venster Zoeken/Wijzigen om zo te koppelen aan je eigen stijlen.

Wil je een stapje verder, dan heb je de mogelijkheid om geplaatste tekstbestanden toe te voegen als koppeling. Zo kan je deze meeleveren bij het maken van een Package of zien wanneer er updates aan het tekstbestand zijn. Let wel, InDesign gaat niet echt genuanceerd om met deze updates, dus je hebt geen Tracking van de wijzigingen of zelfs gelokaliseerde updates: de tekst wordt in z’n geheel opnieuw geplaatst. Afhankelijk van hoe je werkt, kan je wat van de aangepaste opmaak verliezen. Indien je weet wat je doet, kan je dit tot een minimum beperken, maar er bestaat ook een plugin (http://emsoftware.com/products/wordsflow/) die daar pakken beter mee omgaat.

Allemaal voordelen die je niet hebt indien je vertrekt van platte, onopgemaakte tekst. Wil je toch liever alle geïmporteerde stijlen opruimen om clean te starten, verwijder die dan maar kies ervoor in het daaropvolgende venster om die om te zetten naar [No Paragraph Style] met behoud van opmaak.

Wil je meer in detail aanleren hoe je dit zelf kan, dan kan je vanaf 2022 terecht in onze opleiding Brochures & Jaarverslagen in InDesign. Ben je vrij nieuw in InDesign, dan kan je beter beginnen met de basics via de opleiding Folders & Magazines in InDesign. Wil je weten hoe je dit effectief kan inzetten in een bredere workflow, dan kan je gaan voor een opleiding InDesign-projecten opzetten voor revisie of InDesign-documenten voor vertaling.